Strona Główna Żak
Model: Żak
Producent: ZMZ Zakłady Metalowe Wrocław Zakrzów ul. Przedwiośnie 2
Lata produkcji: 1960 -1965 (1963 jak podają źródła Polaru a dawniej Zakłady Metalowe Wrocław Zakrzów)
Ilość egzemplarzy: nieznana (90 tysięcy łacznie z Rysiem)
Historia powstania:
Wysokie koszty wytwarzania motoroweru Ryś zmusiły producenta do opracowania
tańszego \ uproszczonego modelu.
Powstały dwa prototypy.
Pierwszy różnił się dość istotnie od Rysia m.in. zawieszeniem przednim na
krótkich wahaczach oraz zawieszeniem tylnym na dwóch teleskopach.
Rama była w części przedniej rurowa a w części tylnej tłoczona.
Siodło zostało wykorzystane z Rysia, natomiast lampa przednia prawdopodobnie
pochodziła z Simsona.
W prototypie użyto silnika SM01 bez zmian. Model ten wymagał dość istotnych
zmian w oprzyrzšdowaniu i w zwišzku z tym sporych nakładów na uruchomienie
produkcji.Drugi prototyp był praktycznie Rysiem ogołoconym ze wszystkich
"bajerów". Zniknęły więc, osłona silnika, tylna obudowa, osłona lampy, a
głębokotłoczony błotni przedni został zastąpiony płytkim, takim jakie miały
póniejsze Komary. Zawieszenie tylne i przednie pozostawiono bez zmian, a siodło
kanapowe zastąpiono siodłem typu rowerowego. Silnik tego prototypu wraz z
osprzętem pochodził z Rysia i był również wyposażony w dekompresor. Ciekawostką
jest również puszka narzędziowa na błotniku tylnym, niewystępująca w motorowerze
seryjnym, gdzie zastąpiono ją torebką typu rowerowego. W motorowerze seryjnym
całkowicie nową konstrukcją był natomiast silnik. W miejsce SM01 zastosowano
silnik typu S38, mniejszy, nowoczeąniejszy i bardziej ekonomiczny. Była to
konstrukcja opracowana przez: mgr inż Wiesława Wiatraka w roku 1958. Produkcję
nowego silnika ulokowano w Nowej Dębie koło Tarnobrzegu, póniejszego jedynego
krajowego producenta silników motocyklowych.
W stosunku do Rysia uproszczono również instalację elektryczną rezygnując z
sygnału elektrycznego na rzecz dzwonka rowerowego. Żaki pozbawione były
chromowanych ozdób i nawet obręcze kół były lakierowane w kolorze nadwozia. Żaki
występowały w dwóch odmianach: z częścią przednią taką jak w Rysiu , oraz z
oddzielnym reflektorem. 15 maja 1963 roku na wniosek ówczesnego kierownika ZM
Zakrzów Ministerstwo Przemysłu Ciężkiego zdecydowało aby produkcją motorowerów
przenieść do Zakładów Rowerowych w Bydgoszczy skupiajśc się wyłącznie na
produkcji chłodziarek
Dane Techniczne:
Silnik:
Typu S38 dwusuwowy z przepłukiwaniem zwrotnym,
jednocylindrowy, chłodzony powietrzem.
Średnica cylindra 38 mm
skok tłoka 44 mm,
pojemność skokowa 49,8 ccm.
Stopień sprężania 6,5.
Moc maksymalna 1,8 KM (36 KM/l) prząa żeliwną,
głowica ze stopu lekkiego.
Wal korbowy i stopa korbowodu łożyskowane tocznie.
Rozrusznik nożny - pedały.
Paliwo - mieszanka (1:20) z olejemLux10
"Rysie" z ostatniej serii produkcyjnej w roku 1963 wyposażano również w silniki S38 i ten model był znany jako MR1B
Gaźnik:
Poziomy typu GM-12 z centralnym pływakiem o rednicy
gardzieli 12 mm
Główna dysza paliwowa 0,55 mm.
Filtr paliwa mokry siatkowy z przesłonš rozruchowš.
Sprzęgło:
Mokre dwutarczowe z wkładkami korkowymi umieszczone na wale korbowym silnika.
Skrzynia biegów:
Dwubiegowa, zblokowana z silnikiem.
Zmiana biegów lewą rękojeścią kierownicy.
Wskaznik włączonego biegu.
Przełożenia całkowite: I-29,16, II-13,19.
Przełożenia w skrzyni I-3,25, II-1,55.
Smarowanie olejem LUX 10, zima LUX5.
Napęd:
Łańcuchowy, od silnika do skrzyni biegów łańcuchem 3/8"x7,5, 36 ogniw, przełożenie 3,32, od skrzyni biegów do koła tylnego częściowo osłoniętym łańcuchem ˝"x4,8 o 112 ogniwach, przełożenie 2,68
Podwozie albo rama jak kto woli :) :
Rama otwarta rurowa spawana.
Zawieszenie koła przedniego teleskopowe bez tlumienia, o skoku 85 mm.
Zawieszenie koła tylnego na podwójnym wahaczu ze sprężyną centralną i tarczowym
amortyzatorem ciernym o regulowanym tłumieniu.
Skok zawieszenia 80 mm.
Siodło pojedyncze z regulacja wysokości.
Dzwonek typu rowerowego.
Koła :
Niewymienne o średnicy obręczy 23". Ogumienie
2,125-23.
Ciśnienie powietrza
przód 1,75,
tył 2,25 bar.
Hamulce :
Bębnowe sterowane mechanicznie.
Bębny ze stopu lekkiego, żebrowane z wtopioną żeliwną wkładką.
Średnica bębnów 97 mm szerokośc szczęk 20 mm.
Instalacja elektryczna :
Jednoprzewodowa o napięciu 6V.
Prądnica - iskrownik trzycewkowa o mocy 17W.
Pradnica umieszczona na lewym czopie wału korbowego pod kolem magnesowym.
Wyprzedzenie zapłonu 4,5 (34st.) przed ZZ.
Rozwarcie styków przerywacza 0,5 +/-0,1 mm.
Świeca zapłonowa M14x175.
Odstęp elektrod świecy 0,5 mm.
Lampa przednia dwuświatlowa 15/15W, tylna 3W.
Sygnał elektryczny prądu zmiennego
Pojemności :
Skrzynka biegów 0,75 l
Zbiornik paliwa 5,75 l
Ciężar :
Ciężar własny 52kg
Dopuszczlne obcišżenie 137 kg
Zużycie paliwa :
2,5l/100km przy 45km/h
(ciągłe ruszanie z pierwszego biegu jak i jazda w zbyt ekstremalnych warunkach
zwiększa zużycie paliwa)
Wskaźniki: :
Zdolnośc pokonywania wzniesien 25%,
Stosunek mocy silnika do ciezaru 30 KM/T
Szybkośc maksymalna 50 km/h,
Szybkośc uzytkowa 35 km/h
Stosowane barwy nadwozia:
Wiśniowa, szara, szaro-wiśniowa, zielona, szaro-niebieska
Wyposażenie:
Komplet narzędzi, pompka do opon, instrukcja
